Interview Joop van Riessen
In deze rubriek “uitgelicht” wordt de spits afgebeten door de oud-hoofdcommissaris van politie en misdaadauteur Joop van Riessen.
Joop van Riessen (1943) begon zijn carrière in 1965 bij de Amsterdamse politie aan het bureau Warmoesstraat. Hij verliet het korps in 2004 waarna hij zich onder meer toelegde op het schrijven van politieromans met in de hoofdrol de chef zware criminaliteit Anne Kramer. Veel van zijn verhalen zijn gebaseerd op waar gebeurde zaken waarmee hij in zijn loopbaan te maken kreeg.
Na jouw politiecarrière besloot je je toe te leggen op het schrijven van politieromans. Was dat altijd al een droom van je?
Joop glimlachend: Niet bepaald. Sterker nog, ik wilde na mijn non fictie boek In naam der wet helemaal niet meer schrijven. Het was mijn uitgever die mij daartoe aanspoorde. “Je moet politieromans schrijven”, gaf ze mij min of meer de opdracht. Na wat tegensputteren van mijn kant waagde ik toch het gevecht aan te gaan, met als resultaat dat in 2009 mijn fictie debuut Vergelding verscheen, met in de hoofdrol Anne Kramer. Inmiddels is met Weerloos de veertiende in de serie met deze chef bureau zware criminaliteit verschenen.
Zou je zonder jouw politieachtergrond ook tot het schrijven van misdaadverhalen zijn gekomen?
Dat denk ik niet. De rijke ervaring die ik binnen het politieapparaat heb opgedaan, vormen toch wel de kapstok om tot mijn verhalen te komen.
Als je terugkijkt op jouw loopbaan bij de politie, kun je er dan één zaak uitlichten die het meeste indruk op jou heeft gemaakt?
Daar kan ik kort over zijn: dat is de zaak van de negenjarige Heleentje Isaac uit 1974. Door een bizar toeval viel het meisje in handen van een psychopaat. Heleentje had haar vader de kop gek gezeurd om haar haar in een bibob kapsel te mogen laten knippen. Een actie die haar uiteindelijk het leven kostte. De psychopaat in wiens handen ze viel bleek op jongens te vallen en kwam er te laat achter dat Heleentje een meisje was. Dit is een zaak geweest waar het me koud om het hart werd en tot op de dag van vandaag nog in mijn geheugen staat gegrift. Mijn roman Paniek op de Haarlemmerdijk (2013) is op deze voor mij meest indrukwekkende zaak geïnspireerd.
Ik las Meedogenloos. Een realistisch verhaal waarin duidelijk wordt gemaakt hoezeer de criminaliteit, zeker waar het de drugshandel betreft, zich heeft verhard. Als lezer leg je al snel de link naar de recente gebeurtenissen rond de moord op advocaat Derk Wiersem en de vermeende rol die Ridouan Taghi daarin heeft gespeeld. Vormden deze waargebeurde zaken de basis tot het schrijven van Meedogenloos?
Hoewel anders van opzet golden de recente gebeurtenissen rond de arrestatie van Ridouan Taghi en de moord op Derk Wiersem inderdaad als inspiratie voor het schrijven van Meedogenloos.
In al jouw boeken speelt Anne Kramer de hoofdrol. Ik kan mij zo voorstellen dat zij als personage een afgeleide is van de mensen met wie jij in jouw carrière hebt gewerkt. Of in ieder geval een mix daarvan. Of sla ik hiermee de plank mis?
Ha, die vraag is mij vaker gesteld. Het gebeurt natuurlijk onbewust, maar tot op zekere hoogte vind ik in Anne Kramer mezelf terug. Met dit verschil dat Annes manier van werken in extreme niet helemaal correspondeert met de praktijk.
Als ik de ontwikkelingen in jouw werk volg, houden die gelijke tred met hoe het er in onze maatschappij aan toegaat. Steeds harder. Steeds meedogenlozer. Maak je je daar zorgen over?
Ik kan niet ontkennen dat de verharding in onze maatschappij mij zorgen baart. In mijn werkzame periode heb ik die ontwikkeling van nabij meegemaakt. Met name de drugscriminaliteit is een steeds extremere rol gaan spelen. Het openstellen van de grenzen is daarop mede van invloed geweest, maar het is ook de naïviteit van de Nederlandse Justitie die het laat gebeuren. In Italië zijn ze wat betreft het bestrijden van de georganiseerde misdaad duizend jaar verder. Een klein voorbeeld: waar in Nederland justitie moet bewijzen of verdachten op rechtmatige wijze aan bezittingen als dure auto’s of woningen zijn gekomen, werken ze in Italië met een omgekeerde bewijslast. Kunnen verdachten daar niet aantonen dat ze hun bezittingen op rechtmatige wijze verkregen, neemt justitie daar eenvoudigweg beslag op. Dat is een vorm van criminaliteitsbestrijding waarin hard wordt gemaakt dat misdaad niet kan of mag lonen.
Je hebt inmiddels 14 Anne Kramer thrillers geschreven. Denk je er ook wel eens aan om een stand alone thriller te schrijven?
Ik speel wel eens met die gedachten. Als het daar ooit van komt wordt het waarschijnlijk een soort van Docu van de in de jaren negentig geruchtmakende IRT affaire. Een zaak die mij nog steeds intrigeert en waar in mijn beleving nog niet alles over is verteld.
Welk genre boeken lees jezelf graag?
Het zal wel met leeftijd te maken hebben, maar het is de interesse in het verre verleden dat mijn belangstelling steeds meer uitgaat naar het lezen van Historische romans.
Vertel iets over jouw nieuwste boek Weerloos.
In Weerloos draait het om de verdwenen verpleegkundig Evie. Chef zware criminaliteit Anne Kramer wordt met de zaak belast en ontdekt tijdens het onderzoek een gruwelijk geheim. Ondertussen wordt er vanuit het Haags ministerie openlijk getwijfeld aan de integriteit van de telkens weer probleem veroorzakende recherche chef. Ook in dit deel wordt Anne weer voor een lastig dilemma geplaatst: kiest ze voor de regels, of volgt ze haar hart…?